60 jaar Europallet, 30 jaar EPAL
De jaren 1961 en 1991 hebben een blijvend stempel gedrukt op het Europese goederen- en vervoerssysteem. De uitvinding van de gestandaardiseerde europallet en de invoering van het open uitwisselingssysteem EPAL hebben de logistiek op het gebied van efficiëntie baanbrekend veranderd. Ook het gebruik van hout als hernieuwbare grondstof en de vermindering van CO2-intensieve transportroutes zijn goede redenen om het dubbele jubileum met een positieve blik op de toekomst te vieren.
Grootschalige festiviteiten zijn in 2021 taboe vanwege corona. Economisch gezien kan de pandemie de palletindustrie echter niet afremmen. Hoewel de distributie van pallets traditioneel als een economische indicator wordt beschouwd, is de grote inzinking uitgebleven, ondanks een tussentijdse recessie op de wereldmarkten. Verliezen bij toeleveranciers in de automobielsector werden gecompenseerd door een grotere vraag in de sectoren voeding, hygiëne en doe-het-zelf-artikelen. De houtverpakkingsindustrie heeft haar status als systeemrelevante branche tijdens de crisis op indrukwekkende wijze onderbouwd.
De geboorte van de Europallet
Wat hebben laadruimtes van vrachtwagens en wagons, verpakkingsmachines in industriële bedrijven, rekken in logistieke centra en zelfs vele producten met elkaar gemeen? Precies: ze zijn ontworpen voor de afmetingen van de europallet 800 x 1200 mm.
Hieraan ligt de wens van de transportsector ten grondslag om de ruimte optimaal te benutten en door uniforme afmetingen efficiënt te werken. Een wens die in de jaren vijftig langzaam ontstond, toen er nog pure chaos heerste op de laadperrons van de spoorwegen in Europa. Zakken en dozen kruiselings en dwars door elkaar opgestapeld betekenden veel ruimteverspilling en een enorme inspanning bij het laden en lossen. In 1961 ondertekenden de belangrijkste spoorwegen in Europa eindelijk een overeenkomst voor een gestandaardiseerde, verwisselbare pallet, de europallet, die de logistieke sector tot 90 procent tijdwinst moest opleveren. Maar de voordelen van de europallets zijn nog veel uitgebreider: ze hebben een positieve CO2-balans, zijn repareerbaar en geschikt voor recycling en kunnen dankzij de antibacteriële werking van hout ook in gevoelige ruimtes worden gebruikt.
Wie alle kenmerken van een europallet op één gemene deler wilt brengen, komt terecht bij ‘hoge geteste kwaliteit’. Dit wordt gewaarborgd door de European Pallet Association e.v. (EPAL). EPAL is in 1991 opgericht als overkoepelende organisatie voor erkende fabrikanten en reparateurs van EPAL/EUR-pallets en palletkooien en is verantwoordelijk voor normalisatie, kwaliteitsborging en wettelijke vervolging van namaakpallets over de hele wereld. EPAL dankt haar succes in de eerste plaats aan de open uitwisselingspool die ze in het begin van de jaren negentig heeft opgebouwd. Het omruilen van de pallets werkt volgens het principe van de circulaire economie:
Met momenteel ongeveer 600 miljoen europallets en 20 miljoen palletkooien in 's werelds grootste open uitwisselingspool, waarborgt EPAL de goederenstroom in de logistieke wereld. Als geregistreerde vereniging streeft ze geen commerciële belangen na en richt zich uitsluitend op de behoeften van de industrie, de handel en de logistieke partners. EPAL wordt in meer dan 30 landen vertegenwoordigd door 14 nationale comités die zich inzetten voor de nationale uitvoering van de doelstellingen van EPAL. Sinds 1 augustus 2013 laat EPAL onder exclusieve licentie europallets produceren en repareren met de branding "EPAL im Oval" op vier hoekklossen.
EPAL's jarenlange partner en medestrijder is EUROBLOCK Verpackungsholz GmbH, het in 1998 opgerichte verkoopbedrijf voor verpakkingshout en palletklossen van pershout. Als toonaangevende leverancier aan de Europese palletindustrie voldoet EUROBLOCK aan de hoogste kwaliteitscriteria, die intern en extern worden gecontroleerd. Door de overtuigende product- en toepassingsvoordelen hebben de EUROBLOCK palletklossen de goedkeuring van EPAL, andere verhuurpools en vele grote eindgebruikers.
In de vestigingen Unterbernbach, Lauterbach, Uelzen (Duitsland) en Ermelo (Nederland) worden EUROBLOCK-klossen geproduceerd voor palletproducenten, die hun eigen merkstempel met het licentienummer op de middenklos aanbrengen. Op die manier is het bedrijf dat de europallet heeft vervaardigd te herkennen. In Unterbernbach en Ermelo produceert EUROBLOCK ook de "reparatieklossen met stip" voor erkende EPAL-reparatiebedrijven. De stip identificeert alleen gerepareerde pallets en maakt ze in één oogopslag te onderscheiden van nieuwe pallets. Overigens zijn alle merktekens essentieel voor een europallet van het EPAL-systeem – zelfs een qua afmetingen absoluut identieke pallet zonder merktekens wordt beschouwd als een pallet voor eenmalig gebruik en kan niet worden geruild.
De megatrend van de digitalisering drukt ook zijn stempel op de palletindustrie. Zo hebben wetenschappers van het Fraunhofer-instituut voor materiaalstroom en logistiek IML in opdracht van EPAL de afgelopen jaren de klassieke europallet verder ontwikkeld tot de intelligente iPAL-pallet met een QR-code op de klossen. Deze 2D-code dient als bewijs van echtheid voor EPAL-ladingdragers (bijv. europallets) en vervangt etikettering door de pallet-ID te koppelen aan de goederen of zending. De visie op de toekomst omvat een eenvoudig track-and-tracesysteem in combinatie met de iPAL-app en het iPAL-platform. Het doel van deze ontwikkeling is de digitalisering van de open palletpool om intelligente logistieke netwerken tot stand te brengen en klanten een duurzame toegevoegde waarde te bieden. Op deze manier uitgerust voor de toekomst, zullen de Europallet en EPAL nog vele ronde verjaardagen gaan vieren.
De bekendste van de Europallets, de 1 EUR, bestaat uit precies 11 planken, 9 houten blokken van pershout en 78 spijkers. De afmetingen bedragen 1200 mm x 800 mm x 144 mm (lengte x breedte x hoogte), het vloeroppervlak is 0,96 vierkante meter (0,4 laadmeter). Ook de goedgekeurde houtsoorten, plankdiktes en vochtvereisten zijn gestandaardiseerd. Een Europallet weegt tussen 20 en 25 kilogram, afhankelijk van het vochtgehalte van het hout, en is bestand tegen lasten tot 1.500 kg. Gemiddeld blijft hij 6 jaar in gebruik.